Effecten van training op de kritisch denken vaardigheden van hbo-docenten en hun attituden ten aanzien van het onderwijzen ervan

Docenten spelen een cruciale rol in het realiseren van een belangrijke ambitie van het hoger onderwijs: het bevorderen van de kritisch denken (KD) vaardigheden van studenten. Er is echter weinig bekend over hoe docenten hierbij het beste ondersteund kunnen worden. Voor het onderwijzen van KD moeten docenten de vaardigheid niet alleen zelf bezitten, maar ook in staat zijn om redeneerfouten van hun studenten te herkennen en verklaren. Daarnaast is het van belang dat ze het onderwijzen van KD relevant vinden en zichzelf ertoe in staat achten. We onderzochten of deze randvoorwaarden positief beïnvloed kunnen worden door een docenttraining bestaande uit expliciete instructie van veelgemaakte redeneerfouten, gecombineerd met oefening en het maken van opdrachten gericht op de onderwijspraktijk.

METHODE We voerden een quasi-experiment uit. Verdeeld over drie trainingsgroepen volgden 32 hbo-docenten uit verschillende disciplines een KD training bestaande uit drie sessies van drie uur. 22 docenten ontvingen geen training en dienden als controleconditie. Voorafgaand, tijdens (na de eerste sessie) en na afloop van de training maakten alle deelnemers een meting die bestond uit de volgende onderdelen: bevraging van onderwijsattituden ten aanzien van het onderwijzen van KD (relevantie- en competentieperceptie), herkennen en uitleggen van redeneerfouten in een geschreven studentenproduct en een KD-test (15 taken over denkfouten in logisch redeneren en kansinschatting).

RESULTATEN De training had een (groot) positief effect op de getrainde KD vaardigheden (prestatie op taken over denkfouten die aan bod kwamen tijdens de training). We vonden echter geen effect op ongetrainde KD vaardigheden (transfer; prestatie op taken over denkfouten die niet aan bod kwamen tijdens de training maar er wel aan gerelateerd waren). Daarnaast herkenden getrainde docenten significant meer redeneerfouten in de studentproducten vergeleken met ongetrainde docenten; ondanks een kleine verbetering hadden getrainde docenten echter nog steeds moeite met het uitleggen van de redeneerfouten. Zowel getrainde docenten als ongetrainde gaven op de voormeting al aan het onderwijzen van KD zeer relevant te vinden en dit bleef zo ook na de eerste en de laatste trainingssessie. De training had geen extra effect op de relevantieperceptie van het onderwijzen van KD. Tenslotte gaven de getrainde docenten na de eerste trainingssessie aan zich iets minder competent te voelen in het onderwijzen van KD vergeleken met de controlegroep en met hun eigen voormeting. Na afloop van de laatste sessie was hun competentieperceptie echter  weer vergelijkbaar met die van de ongetrainde docenten.

DISCUSSIE Dit was de eerste studie die experimenteel de effecten van KD training voor docenten heeft onderzocht. De  bevindingen benadrukken het belang van het ondersteunen van docenten in hun uitdagende maar cruciale rol in het bevorderen van de KD vaardigheden van studenten. Verder onderzoek moet uitwijzen of instructiestrategieën het vermogen van docenten om foutieve studentredeneringen uit te leggen kunnen vergroten en inzoomen op manieren om

hun competentieperceptie in het onderwijzen van KD te versterken.

Klik hier voor het artikel in google scholar.